بیمه نامه عمر قراردادی بین بیمه گذار و شرکت بیمه (بیمه گر) است و همانند سایر قراردادهای بیمه‌ای از اصولی پیروی می‌کند که دانستن این اصول مهم بوده و کمک می‌کند تا در هنگام امضای قرارداد و خرید بیمه نامه با آگاهی بیشتری عمل نماییم. در زیر برخی از مهم ترین اصول بیمه عمر را بررسی می کنیم.
اصل یکم: اصل نفع بیمه پذیر
این اصل قرارداد بیمه را از قرارداد شرط بندی متمایز می‌کند. بدین معنی که اگر یک فرد در قید حیات نباشد، یا از کارافتاده شود یا دچار بیماری و هر محدودیت دیگری گردد، چه کسی/کسانی از نبود وی متضرر خواهند شد.
سوال مهم اینجاست که بیمه شده نسبت به چه افرادی دارای نفع بیمه پذیر می‌شود؟
در پاسخ باید گفت که همسر، فرزندان، شریک کاری، صاحب کسب و کار (برای کارمندان) و وام دهنده در قبال وام گیرنده افرادی هستند که بیمه شده با آن‌ها دارای نفع بیمه پذیر است. البته یک فرد ممکن است دارای منافع بیمه‌پذیر بسیار زیادی در زندگی باشد چرا که صرفاً ضرر مالی ممکن است مدنظر نباشد و حتی ضرر روحی را نیز در نظر بگیرند. باید گفت هیچ بیمه نامه‌ای بدون این اصل وجود نخواهد داشت؛ بنابراین اصل نفع بیمه پذیر از اصول اساسی بیمه‌های عمر به حساب می‌آید.
اصل دوم: پوشش ریسک خالص
در بین انواع ریسک‌هایی که وجود دارد، این نوع ریسک در نتیجه خطرهای فيزيكی به وجود آمده و اثر تخريبی بر جای می‌گذارد و پيامد آن زیان است. این ریسک به صورت صفر و صد عمل می‌کند؛ یعنی در صورتی که اتفاق بیافتد حتماً منجر به خسارت می‌شود و درصورت عدم وقوع، تغييری در وضعيت موجود ايجاد نمی‌شود. ویژگی‌های اين ريسک عبارت است از:
- هميشه ناخوشايند و عانل زیان است؛
- تحت شرايط مشابه قابل تكرارند و وقوع آن تابع قانون اعداد بزرگ می‌شود؛
- وقوع آن قابل پيش‌بينی است؛
- همواره موجب زيان جامعه می‌شود؛
- عموماً قابليت بيمه شدن دارد؛
- افراد به طور كامل از ريسكی كه نگهداری می‌كنند رضايت ندارند.
این ریسک حائز اهمیت ویژه‌ای است چرا که هیچ حد نهایی برای مقدار این خسارات وجود ندارد. منظور از این جمله چیست؟ از آنجایی که مرگ قطعاً اتفاق می‌افتد، بنابراین ریسک قطعی یا همان ریسک خالص به حساب می‌آید.
در بیمه‌های عمر ریسک‌های فوت، ازکارافتادگی یا بیماری که جزء ریسک‌های خالص به حساب می‌آیند به شرکت بیمه منتقل می‌شود و شرکت بیمه متعهد است در قبال آن مبالغ از پیش تعیین شده‌ای را پرداخت کند.
در واقع اصول بیمه عمر معمولاً ریسک‌های خالص را پوشش می‌دهد و اگر انحراف از آنچه مورد انتظار است اتفاق بیافتد، موجب ضرر خواهد شد. منظور چیست؟ به دو مثال زیر توجه کنید:
مثال اول: انتظار می‌رود افراد جوان، سالم باشند و تا سن خاصی هم عمر کنند. در اینجا انحراف از انتظار چیست؟ در واقع همان مرگ زودرس یا ناتوانی یا بیماری و… است. همه این اتفاقات منجر به ضرر مالی چه برای فرد و چه خانواده خواهد شد. از این رو، خطراتی مانند مرگ، ناتوانی و از کار افتادگی و بیماریها را می‌توان تحت پوشش قرار داد.
مثال دوم: حتماً با سرمایه گذاری در بازار سهام آشنا هستید. در این نوع سرمایه گذاری یک انحراف از انتظار وجود دارد و آن می‌تواند سود (بازدهی بالاتر از حد انتظار) یا زیان (بازده کمتر یا منفی) باشد. چنین ریسکی ریسک سفته بازی نامیده می‌شود و تحت پوشش قرار نمی‌گیرد. در واقع این نوع ریسک به صورت قطعی زیان‌ده نیست بلکه می‌تواند حتی به کسب بازده مورد انتظار نیز منجر شود و بنابراین یک ریسک مطلوب به حساب بیاید.
اصل سوم: حسن نیت
همانطور که قبلاً گفته شد بیمه عمر قراردادی است بین بیمه گذار و شرکت بیمه (بیمه گر). این قرارداد مبتنی بر حسن نیتی است که هر دو طرف، اطلاعات دقیق را بدون پنهان کردن موضوعی به یکدیگر ارائه کنند. از طرفی عدم افشای هر گونه اطلاعات می‌تواند پیامدهایی داشته باشد.
برای مثال، اگر شرکت بیمه متوجه شود که بیمه‌گذار از قبل مشکل قلبی داشته اما در زمان خرید بیمه نامه آن را فاش و اعلام نکرده است، در چنین شرایطی، ممکن است با رعایت مقررات قانونی، ادعای خسارت رد شود.
در واقع باید گفت که تمام قراردادهای بیمه‌ای مبتنی بر اصل حسن نیت هستند که این موضوع برای طرف‌های قرارداد صدق می‌کند بدین ترتیب که:
- بیمه گر باید همه شرایط قرارداد و استثنائات را به بیمه گذار اعلام و افشا کند.
- هنگام خرید بیمه، از بیمه‌گذار انتظار می‌رود که تمام سؤالات فرم پیشنهاد را به درستی پاسخ بدهد و همچنین هرگونه اطلاعات دیگری را که مربوط به وضعیت سلامت و سبک زندگی‌اش می‌شود ارائه دهد.
این اصلِ بیمه‌ای به اندازه‌ای اهمیت دارد که هرگونه ارائه اطلاعات نادرست، عدم افشا یا تقلب در هر موردی که منجر به پذیرش نادرست ریسک شود، قرارداد بیمه را باطل می‌کند.
اصل چهارم: قانون اعداد بزرگ
از قانون اعداد بزرگ که یکی از مهمترین قوانین در احتمالات به حساب می‌آید برای تایید نتیجه آزمایش به صورت مکرر استفاده می‌شود. در واقع این قانون نشان می‌دهد که آزمایش مورد نظر ابطال پذیر نیست. با توجه به این قانون هربار که آزمایش تکرار شود، میانگین نتایج به دست آمده باید به امید ریاضی آن نزدیک‌تر شود. اما چه ربطی به بیمه عمر دارد؟ جالب است بدانید که این موضوع یکی از اصلی‌ترین اصول بیمه عمر است و مبتنی بر این قضیه آماری در بیمه اعدادِ بزرگ تمایل دارند عدم تعادل را متعادل کنند.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی مهم ترین اصول بیمه عمر پرداختیم. نکته مهم درباره اصول بیمه عمر این است که هر بیمه گذار و هر بیمه‌گر باید در هنگام عقد قرارداد بیمه این اصول را به خوبی بشناسد و براساس آن‌ها اقدام به خرید کند. در غیر این صورت خرید بیمه نامه ممکن است باعث ضرر خریدار و گاهی هم بیمه گر یا فروشنده بیمه شود. برهمین اساس پیشنهاد می‌کنیم که قبل از دریافت بیمه نامه‌های مختلف و به خصوص بیمه زندگی با کارشناسان این حوزه مشورت کنید.
نظرتان را درج کنید