ذخیره ریاضی در بیمه های عمر به چه معناست

بیمه جزء حوزه‌هایی است که لغات تخصصی زیادی در آن بکار رفته و افراد هنگام تقاضا برای خرید بیمه نامه، به منظور انتخاب درستِ نوع بیمه درخواستی و انتظاراتی که از آن خواهد داشت و همچنین اطلاع از حق و حقوق قانونی خود در قرارداد بیمه، لازم است با اصطلاحات مربوط به آن آشنا باشند. یکی از اصطلاحات پرکاربرد که در حوزه بیمه و به خصوص بیمه های زندگی استفاده می شود، عبارت «ذخیره ریاضی» یا «اندوخته ریاضی» Mathematical Reserve است. برای افرادی که قصد خرید بیمه عمر را دارند، آشنایی با این اصطلاح بسیار لازم است. 

به صورت کلی ذخیره ریاضی در بیمه؛ بخشی از حق بیمه هایی است که از شما دریافت شده و شرکت بیمه گر آن را کنار می گذارد تا تضمین کند که در آینده می تواند تعهدات خود را در قبال تمامی بیمه گذاران انجام دهد. البته مفهوم ذخیره ریاضی در بیمه های زندگی کمی پیچیده و متفاوت تر است. بنابراین لازم است این مطلب را مطالعه نموده تا در مورد ذخیره ریاضی بیمه های عمر اطلاعات کافی بدست آوردید.

مفهوم ذخیره ریاضی در بیمه های عمر

مطابق با آیین نامه شماره 22 سال 1367 شورای عالی بیمه، اندوخته ریاضی در بیمه های اندوخته دار عبارت است از؛ تفاوت بین ارزش فعلی تعهدات بیمه‌گر و ارزش فعلی تعهدات بیمه‌گزاران با رعایت مبنای فنی مورد استفاده در محاسبه حق‌ بیمه که نسبت به سهم نگهداری مؤسسه بیمه محاسبه می‌شود.

تعریف فوق به زبان ساده به این معنی است که؛ بخشی از حق ‌بیمه‌های دریافت‌ شده که شرکت بیمه (بیمه گر- Insurer) پس از کسر هزینه های بیمه نامه و حق بیمه پوشش های بیمه ای و با اعمال نرخ بهره فنی، کنار می‌گذارد تا بتواند در آینده تعهدات خود را در قبال بیمه‌گذاران
(The Insured) انجام دهد.

پس مشخص شد که این عملیات همان ذخیره حق بیمه است که چون بر مبنای محاسبات ریاضی و آمار (علم اکچوئری- Actuarial Science) بدست می آید به آن ذخیره ریاضی گفته می‌شود و در واقع نوعی دین بیمه‌گر به بیمه‌گذار است.

محاسبه ذخیره ریاضی بیمه های عمر

در محاسبه ذخیره ریاضی در بیمه های عمر به این ترتیب عمل می شود:

1. از کل حق ­بیمه پرداختی توسط بیمه گذار، هزینه­ های بیمه نامه  (شامل: هزینه ­های اداری، بیمه ­گری و پوشش های بیمه ای) کم می شود؛
2. سود تضمینی به مبلغ حاصله از بند 1 اضافه می شود؛
3. سود مشارکت در منافع محاسبه و به اندوخته بیمه نامه واریز می شود؛
4. موارد فوق در سال های متوالی بیمه ای تکرار می شود.

نکته : در نظر داشته باشید که نرخ بهره فنی بر اساس آیین نامه 68 به شکل تضمینی برای 2 سال اول بیمه ­نامه 16 درصد، در 2 سال دوم 13 درصد و در ادامه 10 درصد مطابق با اعلام شرکت بیمه مرکزی است و ممکن است در آینده طبق نظر نهاد ناظر، میزان این سود تغییر نماید.

نحوه تشکیل اندوخته ریاضی

در بیمه ­نامه و بعد از کسر هزینه­ ها از حق ­بیمه پرداختی بیمه گذاران، مابقی آن به وسیله بیمه گر سرمایه گذاری می شود و بیمه گر تضمین می کند که در 2 سال اول حداقل 16 درصد و در 2 سال دوم حداقل 13 درصد سود برای این سرمایه گذاری منظور نماید. در ادامه و از سال پنجم، سود تضمینی به شکل سالیانه 10 درصد در نظر گرفته خواهد شد که معادل با سودی است که برای بیمه ­های صادره توسط بیمه ­گر پرداخت می شود.

همچنین اگر در سرمایه­ گذاری انجام شده میزان سود بیش از حداقل تضمین شده باشد، ما به ­التفاوت آن به عنوان سود مشارکت در منافع به اندوخته بیمه گذار افزوده خواهد شد و سود حاصل شده می ­تواند توسط بیمه ­گذار با برداشت قسمتی یا کل آن مورد استفاده قرار گیرد یا اینکه در زمان فوت بیمه­ شده، به علاوه سرمایه فوت مورد نظر به ذینفعان پرداخت شود.

عوامل تاثیرگذار در محاسبه ذخیره ریاضی

در محاسبه ذخیره ریاضی بیمه های عمر و سرمایه گذاری، آیتم های بسیار از جمله موارد زیر موثر واقع می شوند:

• سن بیمه شده؛
• میزان سرمایه انتخابی؛
• مدت بیمه نامه؛
• داشتن سلامت کامل؛
• میزان حق بیمه سالانه؛
• نحوه پرداخت حق بیمه؛
• شرکت بیمه ای مورد نظر؛
• بررسی ریسک بیمه ای شخص؛
• پوشش های بیمه ای مورد نظر.

نکته : با افزایش سن، به این دلیل که احتمال فوت بیمه‌ شده به مراتب افزایش پیدا می کند، حق بیمه برخی از پوشش های دریافتی و ذخیره ریاضی بیمه شده تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

موارد استفاده از اندوخته

ذخیره بیمه نامه به ترتیب زیر می تواند توسط بیمه گذاران استفاده شوند:

1. به شکل درخواست وام تا 90 درصد ارزش بازخریدی (Surrender Value) بعد از پرداخت دو سال کامل از حق بیمه.
   
2. به شکل برداشت از اندوخته اتوماتیک؛ بدین معنی که در صورت رضایت بیمه گذار اگر یکی از اقساط بیمه­ نامه با بیش از 30 روز تاخیر پرداخت شود، در این زمان اگر حق بیمه پرداخت نشده باشد و اندوخته بیمه­ نامه کفاف کسورات بیمه نامه را بدهد، همه هزینه­ ها تا سررسید بعدی از محل اندوخته کسر می شود. لذا اگر اندوخته برای هزینه­ های بیمه ­نامه تا سررسید بعدی کافی نباشد، این موضوع را به صورت کتبی به بیمه ­گذار اعلام می کنند تا برای تامین مبلغ مورد نظر اقدام کند؛ شایان ذکر است که پوشش ­های بیمه ای نیز در این شرایط تعلیق می شود و اگر تا مدتی که توسط شرکت بیمه مشخص می شود، مبلغ مورد نظر تامین مالی نشود، شاهد فسخ بیمه نامه خواهیم بود و با بیمه ­گذار تسویه حساب می شود.
3. بیمه گذار می تواند بیمه نامه خود را بازخرید نموده و اندوخته بیمه نامه را دریافت نماید.

در خصوص بازخرید بیمه عمر پیشنهاد می کنم مطلب ما درباره نحوه انصراف از بیمه عمر را بخوانید. در این مطلب به طور کامل توضیح دادیم که برای فسخ قرارداد بیمه زندگی چه کارهایی باید انجام داد و این کار چه مراحلی دارد.

نحوه اطلاع از اندوخته بیمه عمر

یکی از سوالات پرتکراری که از بیمه گذاران بیمه های عمر شنیده می شود در خصوص اطلاع و اطمینان از وجود اندوخته بیمه نامه شان است. با در نظر گرفتن این موضوع که اندوخته بیمه نامه شما در جدول بیمه عمر و سرمایه گذاری تان ذکر شده است، میزان اندوخته تقریبی بیمه نامه خود را می توانید بر اساس مبلغ ذکر شده در بیمه نامه تان مورد بررسی قرار دهید.

طبق قوانین الزام آور بیمه مرکزی، شرکت های بیمه بیمه گذاران خود را قادر می سازند تا به شکل آنلاین (برخط) میزان اندوخته به روز و لحظه ای خود را به وسیله سایت شرکت بیمه ای بررسی کنند. بنابراین با مراجعه به سایت شرکت بیمه ای که از آن بیمه نامه عمر خریداری کرده اید و با وارد کردن شماره بیمه نامه و یا اطلاعات شخصی، به راحتی و به سرعت می توانید به جزئیات بیمه نامه خود از جمله میزان اندوخته بیمه نامه با احتساب سودهای واریزی و … دسترسی پیدا کنید. البته این را هم باید در نظر داشت که چنانچه دیرکرد در سررسید پرداخت حق بیمه وجود داشته باشد، این امر میزان اندوخته شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

نحوه تضمین پرداخت اندوخته بیمه نامه عمر

مطابق با قانون بیمه مرکزی، بیمه های عمر از تضمین بیمه مرکزی برخوردارند و چنانچه هر اتفاقی برای شرکت بیمه ای رخ دهد، بیمه مرکزی مسئول مستقیم خواهد بود. به منظور بررسی کامل‌ تر، می‌ توان با ارائه آیین نامه ها و ماده های قانون بیمه مرکزی ایران، موضوع تضمین پرداخت اندوخته بیمه های عمر و سرمایه گذاری را به بهترین شکل درک کرد:

ماده ۳۷ قانون بیمه مرکزی: بدینوسیله، همه شرکت های بیمه ای اعم از خصوصی و دولتی، به صورت مستقیم زیر نظر بیمه مرکزی جمهوری اسلامی قرار می گیرند و ثبت و راه اندازی آن ها تنها با مجوز  بیمه مرکزی امکان پذیر خواهد بود. همین طور ثبت هر گونه تغییرات بعدى در اساسنامه و میزان سرمایه و سهام شرکت های بیمه‏ اى، باید با موافقت بیمه مرکزى جمهوری اسلامی صورت پذیرد.

ماده ۶۰ قانون بیمه مرکزی : بدینوسیله، در صورت ورشکستگى یا انحلال یک شرکت بیمه ای، کل تعهدات آن شرکت به عهده بیمه مرکزی خواهد بود. لذا در صورت ورشکستگی یک شرکت بیمه، حق و حقوق بیمه گذاران، در راس تمامی بدهکاری‌ های آن شرکت قرار می گیرد و پیش از تسویه هرگونه بدهی، حتی به بدهی دولتی یا بدهی به بانک ها یا به سفته داران، تقدم با حق و حقوق بیمه گذاران است.

ماده ۷۱ قانون بیمه مرکزی : همه شرکت های بیمه ای که در حال فعالیت در ایران هستند، می بایست ۲۱ درصد در رشته بیمه‏ هاى زندگى و ۲۵ درصد در دیگر رشته‏‌ ها از معاملات بیمه‏‌ اى مستقیم خود را نزد بیمه مرکزى بیمه اتکایى کنند. لذا ۲۱ درصد از حق‌ بیمه‌ هایی که شرکت بیمه در ازای بیمه عمر از بیمه گذاران می گیرد، به صورت مستقیم به حساب بیمه مرکزی واریز خواهد شد و در ازای ۲۱ درصدی که بیمه مرکزی می گیرد، وظیفه دارد تا در صورت ضرر شرکت بیمهای، به نسبت حق بیمه های دریافتی، به شکل اتکایی عمل کرده و تا سهمی مشخص از زیان ایجاد شده را جبران نماید تا از ورشکستگی شرکت بیمه مزبور جلوگیری به عمل آید.

در انتها امیدواریم همه چیز درباره ذخیره ریاضی در بیمه های عمر را به خوبی متوجه شده باشید، ولی اگر بازهم سوال یا ابهامی در مورد ذخیره ریاضی بیمه های عمر و نحوه محاسبه و اطلاع از آن داشتید، حتما از طریق بخش دیدگاه با تیم بیمه آگاه به اشتراک بگذارید.