ذینفع پس از فوت چگونه تعیین می شود؟

ذینفع و انتخاب ذینفع در بیمه عمر یکی از مفاهیم بسیار مهم در بیمه نامه عمر است. وقتی که بیمه نامه عمر را دریافت می‌کنید باید ذینفع یا ذینفعان را تعیین کنید. به همین دلیل ممکن است در صورتی که با این عنوان آشنایی نداشته باشید، ابتدا کمی گیج شوید. اما نکته مهم اینجاست که انتخاب ذینفع بیمه عمر کار سخت و پیچیده‌ای نیست. در ادامه این مطلب می‌خواهیم این مفهوم را به شکلی ساده توضیح دهیم. پس اگر قصد دارید که با بیمه عمر آشنا شوید و می‌خواهید بدانید که ذینفع کیست و چطور تعیین می‌شود، در ادامه مطلب همراه ما باشید.

ذینفع در بیمه عمر کیست؟

همانطور که می‌دانید بیمه عمر یک نوع بیمه نامه با مزایا و شرایط مختلف است و به صورت یک قرارداد بین شخص بیمه گذار و بیمه گر بسته می‌شود. طبق قرارداد این بیمه نامه شما تعیین می‌کنید که در بازه زمانی مشخص با پرداخت حق بیمه از پوشش‌های متنوعی برخوردار شوید تا چنانچه در طی مدت بیمه نامه فوت اتفاق افتاد، سرمایه بیمه نامه به شخص یا اشخاصی که به عنوان ذینفع تعیین شده است، پرداخت گردد. در مطلب بیمه عمر چیست به طور کاملی توضیح داده بودیم که این بیمه چه شرایط و چه کاربردهایی دارد. برای همین پیشنهاد می‌کنیم که قبل از خواندن این مطلب این مقاله را مطالعه کنید.

اما معنی ذینفع چیست؟ ذینفع یکی از اصطلاحات مهم در بیمه عمر است. منظور از ذینفع؛ افراد حقیقی یا حقوقی هستند که درصورت فوتِ شخصِ بیمه شده یا در پایان مدت بیمه نامه، مبلغ سرمایه فوت و اندوخته (ارزش نقدی) بیمه نامه به وی تعلق می‌گیرد. در واقع در هنگام عقد قرارداد بیمه عمر تعیین می‌کنید که شخص یا اشخاص مختلف ذینفع یا ذینفعان بیمه عمر شما باشند. در ادامه بهتر توضیح دادیم که ذینفع چطور تعیین می‌شود.

ذینفع بیمه عمر چگونه تعیین می شود؟

انتخاب ذینفع در هنگام خرید بیمه نامه عمر تعیین می‌شود و امکان تغییر آن در طول مدت بیمه نامه نیز وجود خواهد داشت. به عنوان مثال فردی خود را بیمه عمر می‌کند، حال اگر بیمه گذار هنگام خرید بیمه نامه، همسرش را به عنوان ذینفعِ در صورت فوت معرفی کند، سرمایه فوت بعد از فوت وی به همسرش تعلق خواهد گرفت.

دقت داشته باشید که اگر تعداد زیادی از اعضای خانواده یا افراد دیگری از نظر مالی به شما وابسته هستند، ممکن است تصمیم گیری برای انتخاب ذینفع کمی چالش برانگیز باشد. برهمین اساس این تصمیم نیاز به تفکر و بررسی دقیق دارد. در ادامه سناریوهای مختلفی را بررسی کردیم که به شما کمک می‌کند به شکل بهتر و دقیق‌تری ذینفع یا ذینفعان بیمه عمر خود را انتخاب کنید.

سناریو انتخاب ذینفع بیمه عمر

انتخاب ذینفع بیمه عمر برای افراد متاهل و دارای فرزند

اگر متأهل هستید در این حالت نام بردن از همسر به عنوان ذینفع اصلی (اول)، رایج ترین انتخاب است. بنابراین اگر هم شما و هم همسرتان در بیمه نامه‌ عمر خود یکدیگر را به عنوان ذینفع اصلی مشخص کنید، آن‌گاه به راحتی سرمایه بیمه نامه برای همسر و فرزندان بازمانده در دسترس خواهد بود. اگر هم این احتمال در ذهن شما وجود داشته باشد که ممکن است شما و همسرتان به صورت همزمان فوت کنید، می‌توانید ذینفعان دیگری با اولویت های بعدی در بیمه‌نامه عمر انتخاب کنید.

انتخاب ذینفع بیمه عمر برای افراد متأهل بدون فرزند

در این حالت، باز هم نام بردن از همسرتان به عنوان ذینفع اصلی، رایج ترین انتخاب است. انجام این کار تضمین می‌کند که همسرتان در صورت فوت شما دچار مشکلات مالی نخواهد شد. همچنین انتخاب یک ذینفع دیگر در صورت فوت همسر مانند والدین، خواهر و برادر یا دوست نزدیک می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما تلقی شود. همچنین ذینفع می‌تواند مؤسسه خیریه باشد که شما از آن حمایت می‌کنید. برای درک بهتر این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مطلب کار خیر با بیمه عمر را مطالعه کنید.

انتخاب ذینفع برای پدر یا مادر تنها (تک والد)

اگر قصد دارید فرزند خود را به عنوان ذینفع اصلی در بیمه نامه انتخاب کنید، به خاطر داشته باشید که شرکت‌های بیمه نمی‌توانند سرمایه بیمه نامه را به افرادی که به سن قانونی نرسیده‌اند، پرداخت کنند. این بدان معناست که طبق قانون، سرمایه بیمه نامه به سرپرست قانونی کودک منتقل می‌شود. بنابراین، بهتر است زمانی که فرزند خود را به عنوان ذینفع تعیین می‌کنید، نسبت به معرفی قیم در بیمه نامه نیز اقدام کنید.

همچنین، اگر ترجیح می‌دهید برای فرزند خود قیم قانونی تعیین نکنید، می‌توانید یک وکیل را به عنوان ذینفع انتخاب کنید. در چنین شرایطی سرمایه بیمه عمر به وکیل قابل پرداخت خواهد بود و ایشان مدیریت سرمایه بیمه را برای فرزند شما عهده دار خواهد شد.

ذینفع بیمه عمر برای افراد مجرد

اگر همسر یا فرزندی هم نداشته باشید، باز هم ممکن است کسی در زندگی شما وجود داشته باشد که در صورت فوت شما، دچار مشکلات مالی شود. اگر چنین است، می‌توانید آنها را به عنوان ذینفع اصلی خود نام ببرید. همچنین اگر یکی از والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ و سایر اعضای خانواده تضمین وام‌های دریافتی یا بدهی‌های شما را به عهده گرفته‌اند، بهتر است آنها را به عنوان ذینفع انتخاب کنید تا در صورت فوت، بار مالی مربوط به بدهی‌های شما به دوش آنها نیفتد.

شرایط تعیین تعداد ذینفعان

باید توجه داشته باشید که شما محدود به انتخاب تنها یک ذینفع نیستید. در صورتی که در بیمه نامه خود چندین ذینفع را نام ببرید، هر ذینفع بخشی از سرمایه بیمه عمر شما را که توسط شما تعیین شده است، دریافت می‌کند. همچنین می‌توانید ذینفعان دیگر را نیز انتخاب کنید.

این افراد در صورتی که ذینفع اصلی شما فوت شده باشد یا به هر دلیلی امکان دریافت سرمایه از سوی ایشان وجود نداشته باشد، سرمایه بیمه نامه را دریافت خواهند کرد. برهمین اساس با توجه به شرایط صدور بیمه نامه از سوی هر شرکت بیمه، می‌توانید هر تعداد ذینفع اولیه و هر تعداد ذینفع ثانویه و احتمالی را که می‌خواهید انتخاب کنید تا مطمئن شوید سرمایه بیمه نامه شما به دست افرادی که مد نظر دارید، تعلق پیدا می‌کند.

آیا ذینفع در بیمه عمر قابل تغییر است؟

جواب کوتاه “بله” است. شخصی که بیمه نامه عمر خریداری کرده و در هنگام خرید، استفاده کنندگان را تعیین کرده است، اگر به هر علت بخواهد در طول مدت بیمه نامه ذینغع (استفاده کننده) را عوض کند، این امکان وجود دارد. در این صورت می‌بایست فرد یا افراد جدید انتخابی خود را به عنوان ذینغع  جدید به شرکت بیمه معرفی کنید. اما باید این نکته را همواره در نظر داشته باشید که ذینغعان جدید نیز می‌بایست نسبت به شما دارای منافع مشترک مالی باشند.

نکات مهم پس از انتخاب ذینفع

صرف نظر از اینکه چه کسی را به عنوان ذینفع انتخاب می‌کنید، ضروری است که از قبل به آنها اطلاع دهید. بیمه نامه‌های عمر بسیاری در شرکت‌های بیمه وجود دارد که به دلیل عدم اطلاع ذینفعان، بدون پرداخت سرمایه باقی مانده‌اند. به عبارتی با توجه به اینکه بسیاری از افراد نمی‌دانند که به عنوان ذینفع بیمه نامه تعیین شده‌اند، ادعایی در خصوص سرمایه بیمه نامه مطرح نکرده‌اند.

قطعاً صحبت کردن در مورد مرگ خوشایند نیست، اما این گفتگو با افرادی که به عنوان ذینفع تعیین می‌‎کنید، تضمین می‌‎کند که سرمایه بیمه نامه شما بی ادعا باقی نخواهد ماند. بنابراین، افرادی که به عنوان ذینفع مشخص کرده‌اید را در جریان این موضوع قرار دهید.

هنگام خرید بیمه نامه عمر، فرد می‌بایست ذینفع (استفاده کننده از مزایای بیمه عمر) خود، شخص، اشخاص یا نهادی (به عنوان مثال مؤسسه خیریه) را انتخاب کند تا درصورت فوت، کسی که به عنوان ذینفع معرفی شده، مزایای بیمه نامه را دریافت کند. چرا که ممکن است این مزایا به صورت مطالبه نشده باقی بماند. بنابراین آنچه که در این مقاله می‌خواهیم به آن بپردازیم این است که چگونه از این اتفاق جلوگیری کنیم. اولین راه این است که ذینفع خود را عاقلانه تعیین کنید.

اهمیت تعیین ذینفع در بیمه نامه عمر

در واقع تعیین دقیق ذینفع یا ذینفعان در بیمه نامه عمر، به شرکت‌های بیمه اجازه می‌دهد خسارت را به سرعت پرداخت کنند. اما اگر شخصی به عنوان ذینفع در بیمه نامه تعیین نشده باشد، در این صورت نیاز به اثبات ذینفع بودن افراد در دادگاه‌ها است و این پروسه که تحت عنوان انحصار وراثت شناخته می‌شود، و پرداخت خسارت بیمه‌ای را به تأخیر می‌اندازد.

به خاطر داشته باشید که ممکن است تغییرات عمده‌ای در زندگی هر فرد رخ دهد، از جمله تولد فرزند یا فرزندان، طلاق، مرگ یکی از عزیزان که همه اینها می‌تواند بر روند زندگی تأثیر بگذارد. به همین دلیل مهم است که تعیین‌ یا تغییر ذینفع‌ها را به طور منظم با نماینده یا کارگزار خود بررسی کنید. البته امیدواریم پس از بررسی‌های انجام شده، مطمئن شوید که هنوز همان افرادی که به عنوان ذینفع انتخاب کرده‌اید، مناسب هستند و نیاز به تغییر ندارند.

اطلاعات هویتی برای تعیین ذینفع

برای تعیین ذینفع حتما به نکات زیر توجه ویژه داشته باشید:

• نام و اطلاعات هویتی ذینفع، مانند نسبت آنها با شخص بیمه شده، کد ملی، تاریخ تولد و آدرس را شامل می‌شود. البته هنگام ایجاد تغییرات در ذینفعان، ارائه این اطلاعات برای افراد جدید نیز لازم است. شرکت‌های بیمه برای اینکه قادر باشند که ذینفعان بیمه نامه‌های عمر را پیدا کنند بایستی بررسی‌هایی را درخصوص احراز هویت افراد انجام دهند.
• اگر چندین نفر به عنوان ذینفع در بیمه نامه عمر تعیین می‌شوند، درصورت نابرابر بودن سهم آنها، می‌بایست سهم هر یک از ذینفعان انتخابی در بیمه نامه با استفاده از “درصد” تعیین شود. مثلاً همسر و دو فرزند را به عنوان ذینفع انتخاب کرده‌اید و می‌خواهید سهم همسرتان 50 درصد و سهم هر یک از فرزندان 25 درصد باشد.
• توجه کنید که مجموع سهم همه ذینفعان انتخابی از 100 درصد تجاوز نکند.

ذینفع باید چه شرایطی داشته باشد؟

برای انتخاب ذینفع از شما یک سری اطلاعات درخواست می‎‌شود. در ادامه برخی از این اطلاعات مهم را آورده‌ایم.

سن ذینفع

بدیهی است که فرزندان در صدر فهرست ذینفعان بالقوه در بیمه نامه قرار دارند، اما اگر زیر سن قانونی باشند، ممکن است در پیگیری و دریافت مزایای بیمه نامه دچار مشکل شوند.

قابل اطمینان بودن ذینفع

فردی که بیمه نامه عمر خریداری می‌کند، هرگز نمی‌خواهد که مزایای آن به هدر رود. به همین دلیل ممکن است هنگام تعیین ذینفع، براساس میزان مسئولیت پذیری افراد سهم‌ها را تعیین کند. مثلاً ممکن است یکی از افراد خانواده مشکل اعتیاد یا قمار داشته باشد، یا برای مدیریت مخارج وجوه بالا، بسیار جوان و ناپخته باشد و به اصطلاح آن را حیف و میل کند. پس ممکن است شخص دیگری را که مدیریت خوبی برای رسیدگی و آزادسازی پول‌ها و دارایی‌ها دارد، تعیین کنید.

ذینفعان ثانویه یا فرعی

اغلب اوقات، مردم اشتباه می کنند که فقط یک ذینفعِ اصلی را نام می‌برند. مثلاً فردی می‌خواهد در صورت فوت خود، همسرش از مزایای بیمه نامه برخوردار شود، اما اگر همسرش زودتر فوت کند چه اتفاقی می‌افتد؟ وقتی این اتفاق می‌افتد، پول به‌طور خودکار به سایر اموال و دارایی‌های فرد متوفی منتقل می‌شود. این بدان معناست که وراث قانونی فرد متوفی ممکن است مجبور باشند برای دریافت مزایای ناشی از بیمه نامه، مدت زمان زیادی منتظر بمانند، زیرا پروسه انحصار وراثت اغلب زمانبر است. البته این درصورتی است که فرد وارثی داشته باشد.

برای چنین حالتی، چند راهکار وجود دارد:

• اولویت بندی ذینفعان؛ بدین ترتیب که ذینفع اصلی در اولویت اول برای دریافت مزایای بیمه نامه قرار می‌گیرد و سایر ذینفعان (فرعی) در اولویت‌های بعدی. مثلاً اگر همسر به عنوان ذینفع اصلی قرار باشد 100 درصد مزایای بیمه نامه را دریافت کند، اما در آن هنگام در قید حیات نباشد، نفر دوم که دراولویت بعدی انتخاب شده است، حائز شرایط دریافت مزایا به حساب خواهد آمد.
• هیچ ذینفعی وجود ندارد؛ یکی از گزینه‌های بسیار عالی این است که یک مؤسسه خیریه را انتخاب کنید. اگر خانواده به لحاظ مالی نیازمند پول بیمه نباشند، پس یک موسسه خیریه راهی عالی و پر از خیر معنوی برای استفاده از پول شماست.

نکته مهم و حائز اهمیت این است که اگر فرد فوت نماید و خانواده و ذینفعان وی از بیمه نامه او مطلع نباشند و یا حتی فراموش کنند که او بیمه نامه‌ای داشته، ممکن است اصلاً به شرکت بیمه مراجعه نکنند و به دنبال آن نروند. از طرفی شرکت‌های بیمه معمولاً زمان زیادی را صرف پیدا کردن ذینفعان نمی‌کنند. بنابراین هنگامی که شخصی را به عنوان ذینفع انتخاب کردید، او را از وجود بیمه نامه مطلع کنید تا در صورت فوت، اطلاع داشته باشد که به دنبال کدام شرکت بیمه باشد.

سخن پایانی

در این مطلب قصد ما این بود که به طور کامل توضیح دهیم که ذینفع بیمه عمر کیست و چطور انتخاب می‌شود. همچنین انواع مختلف سناریوهای انتخاب ذینفع را بررسی کردیم. امیدواریم در این پست با این اصطلاح تخصصی بیمه آشنا شده باشید. شناخت این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا با دید بازتری قرارداد بیمه نامه خود را منعقد کنید. اگر همچنان سؤالی در خصوص ذینفع در بیمه عمر داشتید، می‌توانید در قسمت نظرات بپرسید. کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخگوی شما خواهند بود.